Зиёратгоҳлар

ҚЎШРАБОТ ТУМАНИДАГИ ЗИЁРАТГОҲЛАР


Арча ота зиёратгоҳи

Самарқанд вилояти Қўшработ тумани “Бозоржой” маҳалла фуқаролар йиғини худудидаги “Фозилмон ота” тоғида бўй кўрсатиб турган мўъжизавий арча дарахтларини шу ерда яшовчи аҳолидан бошқа билмайди. Ушбу арчалар маҳаллий аҳоли томонидан ниҳоятда қадрланади ва улар бу жойни муқаддас санашади. Ушбу табаррук гўша ҳақида бир нечта  ривоятлар мавжуд. Улардан бирида келтирилишича, бир замонлар тўртта қаландар сифат кишилар сафар қилиб келиб, шу жойда бир кеча-кундуз тунаш, дам олиш учун асо (ҳасса)ларини ерга қадаб, чодир қуришган экан. Мўъжиза рўй бериб бир кеча-кундуз ичида асолар ниҳол олиб, кўкариб чиқибди. Кейинчалик бу асолар салобатли ва махобатли улкан тўртта арча дарахтига айланибди. Хайратланарлиси, бугун шу тоғда ушбу арчалардан  бошқа бирор туп арчани учратмайсиз. Айни пайтда кекса ёшли бобо ва момоларнинг берган оғзаки манбалари асосида маълумот тўпланиб “Арчаота”  зиёратгоҳининг тарихи тўғрисида китоб нашрга тайёрланмоқда.


Ғойиб ота зиёратгоҳи

      

Самарқанд вилояти, Қўшработ тумани “Чиммос” маҳалла фуқаролар йиғини худудидаги “Ғойиб ота” зиёратгоҳини маҳаллий аҳоли муқаддас санашади. Ушбу табаррук гўша ҳақида бир нечта ривоятлар мавжуд. Улардан бирида келтирилишича, бу ёдгорликка қадимда қаердандир фуқароларни касалликлардан фориғ қиладиган инсон келиб шу атрофда яшаган. Жуда кўплаб касалларни даволаб тузатган. Охирида мана шу тепаликка келиб мўйсафид ғойиб бўлиб кетган. Бугунги кунда "Ғойиб ота" ёдгорлиги зиёратгоҳга айланиб кетган. Зиёратчилар жуда катта ният билан "Ғойиб ота" зиёратгоҳига бориб, уни зиёрат қилишади. 


“Қўчқор ота” зиёратгоҳи

        

Самарқанд вилояти, Қўшработ тумани “Юқори Жўш” маҳалла фуқаролар йиғини худудидаги “Қўчқор ота” зиёратгоҳини маҳаллий аҳоли муқаддас санашади. Ушбу табаррук гўша ҳақида бир нечта ривоятлар мавжуд. Улардан бирида келтирилишича, бу ёдгорликка яқин жойда тоғ қўчқорига ўхшаш катта тош бўлган экан. Маҳаллий аҳоли шу-шу бу жойни "Қўчқор ота" деб аташар экан. Бугунги кунда "Қўчқор ота" ёдгорлиги зиёратгоҳга айланиб кетган. Бошқа туманлардан ҳам фуқаролар даво топиш мақсадида "Қўчқор ота"  зиёратгоҳига бориб уни зиёрат қилишади. 

Балиқчи (Баҳриддин) ота

        

«Балиқчи ота жомеъ масжиди Самарқанд вилояти Қўшработ туманининг Пичот маҳалласига қарашли Балиқчи ота қишлоғида жойлашган. Масжид ҳовлисида Балиқчи Ота қабри устига қурилган мақбара жойлашган. Бу ернинг тарихини тадқиқ қилган мутахассисларнинг келтиришларича, Балиқчи отанинг асл исми Баҳриддин бўлган. Балиқчи ота Аҳмад Яссавий издошларидан бўлиб, Яссавия тариқатининг намояндаларидан бўлган. Баҳриддин (Балиқчи) ота яшаб ўтган йиллар аниқ эмас (ҳозирча). Ўтмишда ва ҳозиргача Нурота зиёратига борувчилар албатта аввал Балиқчи ота қабрини зиёрат қилишади.

Мақбарага якин жойдан катта сой окиб ўтади. Бу сой шу ернинг номи билан Пичотсой деб номланган. Баҳриддин отанинг Балиқчи номини олишига у кишининг мана шу сойдан балиқ тутиб тирикчилик қилгани сабаб қилиб кўрсатилади. Чингизхон босқинидан олдин бу жойлар обод ва гавжум жойлар бўлган. Масжиднинг ҳозирги ҳовлисига туташиб кетган тепаликда қўрғон истеҳком жойлашган эди.

«Зафарнома»да келтирилишича Нуротани забт қилган Чингизхон шахсан ўзи бошчилигида бу ерга якин жойлашган Зарнуҳ шаҳар давлатини вайрон қилди. Шу босқинда мазкур “Балиқчи ота масжиди-мақбараси жойлашган жойлардаги барча нарса батамом вайрон қилинди, халқи қатли ом қилинди. Бу жой бир қанча вақт хароба ва ташландиқ ҳолида ётди. Кўп ўтмай тиклаш ишлари олиб борилиб, яна гавжум масканга айланди. Айниқса Шайбонийлар даврида атроф қишлоқларда халқ кўпайиб, бу жойлар янаям обод бўлди. Ўша  пайтларда масжид барпо килинган, аммо қайта курилган саналари, курган шахслар ҳақида аниқ маълумотлар йўк.

Собиқ шўролар давлати қурилгач масжид биноси бир қанча муддат «болалар уйи», колхоз клуби, омборхона вазифасида ишлатилган.

 Балиқчи ота қабри устига ўрнатилган мақбара шўролар  даврида (1988-йилда) бульдозер билан суриб, бузиб ташланди. Мақбара 2001-йилда эски жойидан қайтадан қурилди.

Масжид биноси 1989-йил халқ ҳашари  ва ҳомийлар ёрдамида  пишиқ ғиштдан кайта курилди.

Азиз-авлиё зотларнинг Аллоҳ наздидаги даражотлари улуғ бўлиб, у зотлар Аллоҳнинг дўстлари ҳисобланади. Авлиёлардан кароматлар зоҳир бўлиши ҳам Аллоҳнинг у зотларга берган икром ва фазилатлардан. Баъзан кароматлар авлиёларнинг ҳаётларида зоҳир бўлса, баъзида вафотларидан кейин ҳам бу кароматларининг асари боқиялари (белгилари) давом этади. Балиқчи отанинг ҳам кароматлари (файзлари)нинг бугунгача давом этаётганлиги қуйидаги ҳолатларда кўринади

  1. Балиқчи ота чашмаси ҳозиргача шифобахшлиги билан машҳур. Айтилишича, қутуриш касаллиги тарқалган пайтда Балиқчи ота мана шу булоққа дам солиб, Аллоҳдан бу сувни шифо қилишини сўраб дуо қилган. Халқ бу сувга чўмилиб қутуриш касаллиги ва бошқа кўплаб касалликларидан шифо топишган. Эмлаш бўлмаган замонларда ҳам  булоқ суви сабабли бу касалликлар эпидемиясидан халқ омонда бўлган.
  2. Балиқчи ота ниҳоятда ҳалим зот бўлганлар. Мақбара атрофида ажиб бир файз борки бу ерга келган киши ўзида зоҳир бўлган хотиржамлик ва сокинликни сезади. (кўплаб зиёратчилар бир-бирларидан бехабар ҳолда сўрамасак ҳам ўзлари мана шу руҳий ҳолатга тушганликларини кўплаб эътироф этишади) бу ҳам Балиқчи отанинг ҳозиргача давом этаётган файзларидан
  3. Мақбара атрофида жойлашган қишлоқлар ўртасидан сел йўли ўтган бўлиб баъзи йилларда ниҳоятда катта, вайронкор селлар бўлади, аммо ҳеч қачон бирор киши селга оқиб ҳалок бўлганини ҳеч ким эсламайди. Ўтмиш боболардан ҳам бундай ҳолатлар бўлганлиги ҳақида ҳеч қандай хабар қолмаган.
  4. Турли замонларда ўтган очарчилик, вабо, ўлатлар маҳалида ҳам бу қишлоқ аҳли омонликда бўлишган. Халқ буларни Балиқчи отанинг ҳурмати, файзи-баракаси, дуоларининг ижобатидан деб билишади.
2015-2024 © Қўшработ туман ҳокимлиги. Сайт яратувчиси: SAKTRM